آخرین قسمت از بحث روضه منوره؛ گنبد مطهر حرم رضوی




تاریخچه
دستور ساخت گنبد بروی حرم مطهر، اولین بار در قرن ششم، توسط وزیر سلطان سنجر سلجوقی صادر شد.
نمای گنبد - در آغاز آجر زرد رنگ و بعد کاشی سنجری بود و در سال 932 ه.ق در زمان شاه طهماسب صفوی طلا کاری شد.
در عهد شاه عباس صفوی، (بعد از حمله و غارت ازبکان) برای بار دوم طلا کاری شد. (1010 ه.ق)
در زمان شاه سلیمان صفوی هم (پس از زلزله) دوباره مرمت شد. (1086 ه.ق)


نمای گنبد توپ خورده
در سال 1291 شمسی عده ای به تحریک بیگانگان آهنگ مخالفت با مشروطه رو زدند. سربازان روس هم به منظور پشتیبانی از مخالفان مشروطه، در پیرامون حرم مستقر شدند.
(هدف آنها به ظاهر متفرق کردن اوباش متحصن در حرم ولی در اصل، غارت اموال نفیس حرم بود!!!)
بالاخره سربازان روس با مسلسل و توپ سبک حرم رو به توپ بستند و بعد از 4 روز مقدار زیادی اشیاء قیمتی و نفیس به یغما رفت.

عکس زیر نخستین عکس از گنبد بارگاه رضوی هست که توسط عکاس کنسولگری بریتانیا و به درخواست مردم مشهد گرفته شد، تا اخبار این جنایت به همه جهان مخابره شود.



اما این واقعه با غرق شدن کشتی معروف تایتانیک همزمان رخ داد، در نتیجه ، این خبر انعکاس جهانی چندانی نیافت.


مرمت گنبد مطلا بعد از پیروزی انقلاب اسلامی



در سال 1358 ه.ش خشت های قدیمی که به علت کمی ضخامت و گذشت زمان و حوادث و... ساییده و بدنما شده بود، برچیده شد و خشت هایی با ورقه های مسی (به ضخامت چهار برابر بیش از ورقه های قبلی)، به شیوه الکترولیت روکش طلا شد و بروی بتنی که روی گنبد ریخته شده بود نصب گردید.

***

# سوال: در کتیبه ی دور گنبد چی نوشته شده؟

جواب: پیرامون گنبد دو کتیبه وجود دارد؛

یکی در کمربند دور گنبد، درارتفاع 6/74 متری ساقه که در دو سطر به عرض 1/9 متر با حروف طلایی، روی زمینه ای لاجوردی با خط ثلث جلی و از خوشنویس معروف عصر صفوی، علیرضا عباسی است. در این کتیبه به طلاکاری گنبد توسط شاه عبای صفوی اشاره شده و نام و او و پیاده آمدنش از اصفهان به مشهد و توفیق وی در تزئین گنبد منور در سالهای 1010 تا 1060 ه.ق درج شده است.

در وسط این کتیبه سمت شمال گنبد، مقابل ایوان عباسی در صحن انقلاب بر لوحی با زمینه سبز، تاریخ تجدید طلاکاری گنبد پس از پیروزی انقلاب اسلامی نوشته شده که متن آن چنین است:

"در آغاز پانزدهمین قرن بعثت نبوی و در آستانه ی سالروز پیروزی انقلاب عظیم اسلامی ایران به رهبری قائد اعظم امام خمینی تجدید طلاکاری و تعمیرات گنبد مطهر انجام پذیرفت. صفر المظفر 1400 قمری"

کتیبه ای دیگر نیز در قسمت زیرین کتیبه کمربندی با چهار ترنج و به خط محمدرضا امامی دیده میشود که در سال 1086 ه.ق در زمان شاه سلیمان صفوی نوشته شده و در این ترنج ها به تعمیر و تزئین و طلاکاری مجدد گنبد اشاره شده است. سه ترنج آن آیاتی از قرآن را در بر دارد و ترنج چهارم نشان میدهد که چگونه گنبد پس از زلزله ی سال 1086 ه.ق تعمیر یافته است.

***

+ زیور آلات و جواهرات موجود در روضه منوره

در حدود سال 1340 شمسی قسمتی از جواهرات و زیور آلات و اشیاء قیمتی مثل شمشیر ها و خنجرهای مرصع و ... (که تقدیمی سلاطین و پادشاهان بوده) داخل خوانچه قرار دادن و روش قاب آینه گرفتن و داخل روضه منوره نصب کردن.

# نکته: از این اشیاء هیچکدوم منسوب به حضرت رضا (ع) نیست.



تو این عکس بخشی از این جواهرات رو میبینید که توی خوانچه هستند و در دیوار تعبیه شدن!

+ کاشی های نفیس روضه منوره

درباره این کاشی ها مطلب گفتنی زیاده که من به اختصار فقط به ذکر چند نکته ساده میپردازم! (چه کتابی شد!)

اگه به این کاشی ها دقت کرده باشید خیلی خیلی ظریف و زیبا هستن؛
به رنگهای قهوه ای، لاجوردی، فیروزه ای و سفید
با ابعاد هندسی منظم؛ اشکال شش گوش و هشت گوش بزرگ و کوچک و کوکبی شکل و گاهی مربع
بعضی جاهاش، آیات و احادیث و کلمات قصار و ... با خطوط رقاع، ثلث، اسلیمی و نسخ قرن6 و 7 تزئین شده (بصورت برجسته)



تو این تصویر هم کاشیکاریهای زیبا رو میتونید ببینید که در 5 ردیف تا ارتفاع 2 متری دیوار ها رو تزئین میکنه!

+ آینه کاریهای روضه منوره

سقف حرم مطهر بصورت مقرنس آینه شده که اصطلاحا به اون میگن: قطار آینه
در قسمت پائین آینه کاری گنبد داخلی (قبه)، کتیبه ی ارزشمند و تاریخی آینه، به عرض 80سانتیمتر دیده میشه

ویژگی کتیبه آینه:
سوره جمعه با خط ثلث جلی و با هنرمندی علیرضا عباسی (خطاط معروف عصر صفوی) نوشته شده
این کتیبه در ابتدا بصورت گچبری بود ولی بعدا در عهد قاجاریه، وقتی حرم داشت آینه کاری میشد، روی خطوطش رو آینه گرفتن

بانی آینه کاری حرم: مرحوم میرزا صادق قائم مقام نوری
در سال 1275 ه.ق همزمان با تولیت عضدالملک صورت گرفت.


***

بخش دوم: ضریح مطهر

بنابر شواهد تاریخی نصب ضریح بر مزار امام (ع) از دوره صفویه بوده و سابقه ی ضزیح قبل از این دوره نامعلومه!
از اون موقع تا حالا هم 5 تا ضریح روی مزار حضرت قرار گرفته.


ضریح اول (ضریح چوبی)

این ضریح در سال 957 ه.ق (زمان شاه طهماسب صفوی) قرار داده شد.
جنس ضریح، چوبی بود و طلا و نقره کوب بود.
در کتیبه ی دورش هم سوره "هل اتی" به خط ثلث نوشته شده بود. کتیبه ی سر درش هم که بر لوحه ای از طلا نوشته شده، تاریخ نصب اون رو نشون میده.
این ضریح به دلیل چوبی بودن فرسوده شده بود و درسال 1160 ه.ق تعویض شد!

متاسفانه از این ضریح تصویری در دست نیست!


ضریح دوم (نگین نشان)

ضریح فولادی مرصع که در سال 1160 ه.ق جایگزین ضریح چوبی شد
علت نامگذاری این ضریح به نگین نشان تزئینات زیبای این ضریح با نگینهای زمرد و یاقوت هست!



واقف این ضریح شاهرخ میرزا (نوه ی نادر شاه افشار) هست.
این ضریح تا سال 1379 شمسی در طبقه فوقانی و بر فراز سنگ مطهر قرار داشت. و بعد از اون سال (هنگام نصب ضریح پنجم) به طبقه تحتانی (داخل سرداب) منتقل شد.


ضریح سوم (فولادی)

ضریح فولادی ساده ای که سال 1238 ه.ق (زمان فتحعلی شاه قاجار) بروی ضریح دوم قرار گرفت.



این ضریح در سال 1338 شمسی با ضریح چهارم تعویض و به موزه حضرت منتقل شد.


ضریح چهارم (شیر و شکر)

ضریح "شیر و شکر" از جنس طلا و نقره بود و در سال 1338 شمسی جایگزین ضریح فولادی شد. {یعنی روی ضریح دوم نصب شد!}
این ضریح تحت نظارت استاد مرحوم ابوالحسن حافظیان و با هنرمندی استاد محمد تقی ذوفن اصفهانی ساخته شد.



این ضریح 4/05 متر طول و 3/06 متر عرض و 3/90 متر ارتفاع داشت.
قسمت بالای اون با سوره ی "یس" و "هل اتی" تزئین شده بود.
این ضریح در سال 1379 شمسی به موزه منتقل شد!


ضریح پنجم (ضریح فعلی)

گذشت حدود 40 سال از عمر ضریح چهارم، استحکام اونو کم کرده بود و همچنین انفجاری که در عاشورای حسینی سال 1373 شمسی رخ داد، ایده ی طراحی، ساخت و نصب ضریح جدید رو تقویت کرد.

طراحی این ضریح در سال 1372 توسط استاد ****** آغاز شد.
قلم زنی، خاتم کاری و زرگری ضریح توسط استاد خدادادزاده اصفهانی صورت گرفت.
و خطاطی و خوشنویسی اون رو استاد موحد به عهده داشتند.

و بالاخره بعد از 7 سال کار ساخت ضریح جدید، با کیفیت عالی و در نهایت استحکام با روکش طلا و نقره، به اتمام رسید؛
وزن: 12 تن
ابعاد: 3/73 در 4/78 متر و ارتفاع: 3/96 متر



عملیات برچیده شدن ضریح چهارم و نصب ضریح جدید، از روز 1379/21/10 بعد از مراسم غبار روبی شروع شد.
نیروهای فنی تخصصی (به طور متوسط روزی 70 نفر) طبق جدول سازمان بندی شده، طی 50 روز این پروژه رو به اتمام رسوندن و در 1379/12/16 مقارن با عید سعید قربان انتظار ها پایان یافت.
در مراسمی با حضور مقام معظم رهبری و تولیت آستان قدس رضوی بازگشایی حرم انجام شد!

(هیچوقت اون روزای انتظار، که پشت درای بسته زیارت نامه میخوندیم رو یادم نمیره!)

برخی از جلوه های هنری ضریح پنجم:

این ضریح یکی از توپس ترین جلوه های هنر اسلامی-ایرانی در دوره ی اخیر هست.
تمام نقشها و گلبرگهایی که بر روی این ضریح میبینید بار فکری و فرهنگی دارن!

به عنوان مثال، در چهار طرف اون 14 دهانه به نشانه 14 معصوم وجود داره،
همچنین گلهای آفتابگردان (به نشانه شمس الشموس)، گلهای هشت پر (به نشانه هشتمین امام)، و گلهای پنج پر (به نشانه پنج تن آل عبا) طراحی خیلی زیبایی دارن.



دور خارجی ضریح هم با سوره های مبارکه "یس" و "هل اتی" و همچنین "اسماء و صفات الهی" با خط ثلث بسیار زیبایی تزئین شده.



داخل ضریح هم تماما خاتم کاری شده.

و اما خوبه که جواب این سوالا رو بدونید:

# سوال1: با توجه به اینکه ضریح های سوم و چهارم به موزه منتقل شدن، چرا ضریح دوم همچنان بروی سنگ مطهر قرار داره؟

این ضریح وقف دائم بوده لذا هیچوقت نمیشه اونو برداشت!
به همین دلیل الان توی سرداب مقدس حضرت رضا(ع) ، روی سنگ مطهر قرار داره!

# سوال2: چرا روی بیشتر ضریحهای مطهر با سوره "هل اتی" تزئین شده؟

شان نزول این سوره زمانی بوده که حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س) و فرزندان مبارکشون سه روز روزه گرفتند و هرسه روز با اب افطار کردند وغذای خود را به فقرا دادند در همین موقع کل سوره انسان در شان اهل بیت گرامی نازل شد که با هل اتی هم اغاز میشه.

چون این سوره مختص اهل بیت پیامبر(ص) نازل شده برای همین این سوره را بر ضریح ائمه اطهار (ع) حک کردن.

# سوال3: طراح ضریح پنجم کدوم یک از هنرمندان نامی کشورمون هست؟!

استاد محمود فرشچیان

بخش اول: سنگ مرقد مطهر حضرت رضا (ع)

- اولین سنگ قبر مطهر

مربوط به عهد سلطان سنجر سلجوقی هست (سال 516 هـ . ق)
ابعادش خیلی جالبه توجه کنید: 30 در 40 و با قطر 6 سانتیمتر !!!



همونطور که در عکس میبینید، دارای یک کتیبه ی محرابی شکل با خط کوفی شکسته هست.
متن این کتیبه خیلی جالبه!

تو قسمت وسطی نوشته:
الله اکبر هذا مقام الرضا علیه السلام اقبل علی صلواتک و لا تکن من الغافلین. شعبان سنه سته عشر و خمسماءه
اطرافش حک شده:
بسم الله الرحمن الرحیم صل علی محمد و علی و فاطمه و الحسن و الحسین و علی و محمد و جعفر و موسی و علی و محمد و علی و الحسن و القائم الحجه
تو خط بعدی نوشته:
بسم الله الرحمن الرحیم انما ولیکم الله و رسوله و الذین امنوا الذین یقیمون الصلوه و یوتون الزکاه و هم راکعون. عمل عبد الله بن احمد
تو حاشیه داخلی کتیبه محراب مانند نوشته:
امر بعمارت مشهد الرضوی علی بن موسی علیه السلام العبد المذنب الفقیر الی رحمته ابولقاسم احمد بن احمد العلوی الحسینی تقبل الله منه.

- دومین سنگ قبر مطهر

در سال 1311 شمسی توسط حاج حسین حجارباشی زنجانی تهیه شده بود.
از سنگ مرمر معدن شاندیز و به رنگ سبز لیمویی بود. (چه با نمک!!!)



این سنگ قبر به صندوق هم معروف بود چون به شکل صندوق سنگی ساخته شده بود.
و تا سال 1379ش درون ضریح چهارم قرار داشت، تا اینکه در اون سال به هنگام تعویض ضریح چهارم برداشته شد و سنگ قبر جدیدبه جای اون درون ضریح پنجم قرار گرفت!
(متاسفانه عکس خوبی براش پیدا نکردم! شرمنده ی دوستان باحال)


- سومین سنگ قبر مطهر

در سال 1379ش (همزمان با نصب ضریح پنجم) به جای سنگ دوم نصب شد.
ابعادش: 2/20 در 1/10متر و قطر 90 سانتی متر هست!!! وزن: 3600 کیلوگرم!!!
سنگ مرمر خیلی نفیس هست از معدن توران پشت یزد، و به رنگ سبز چمنی!



بر سطح این سنگ قبر علاوه بر کلمات مقدس و الهام بخش هنری، القاب امام، تاریخ ولادت و شهادت ایشان، و نیز دو بیت از اشعاری که حضرت به قصیده دعبل ملحق فرمودند، حک شده است؛



"و قبری در طوس که مصیبتهای زیادی به صاحب آن میرسد و اینقدر مصیبت سنگین است که دلهای شیعیان را تا روز قیامت اندوهگین میکند و بر جانهایشان آتش میزند، تا اینکه خداوند از میان ما اهل البیت (ع) قیام کننده ای را برمی انگیزدو درد و رنجهایی را که به ما رسیده التیام می بخشد."
(اللهم عجل لولیک الفرج...)

همچنین آیاتی از قرآن زینت بخش اطراف سنگ هست.

***

 روضه منوره!

همونطور که خودتون میدونید، به محدوده ی ضریح مطهر که مرقد حضرت اونجا قرار داره، روضه منوره میگن.

و اما مواردی که خواهیم دید:

+ سنگ مرقد مطهر حضرت رضا (ع)
+ ضریح
+ زیور آلات و جواهرات موجود در روضه منوره
+ کاشی های نفیس روضه منوره
+ آینه کاریهای روضه منوره
+ گنبد مطهر



مباحث این موضوع یکم زیاده بنابر این تیکه تیکه براتون میگم!

 

امشـب شهـادت نـامه‌ی عشاق، امضا می‌شود
فردا ز خون عاشقان، ایــن دشـت دریا می‌شود

امشب کنار یـکـدگـــر،بنشــستــه آل مـصـطـفـی
فردا پریشان جمع‌شان، چون قلب زهرا می‌شود

امشــب بــود برپــا اگــر، ایـن خـیمه‌ی ثـاراللهی
فردا به دست دشمنــان، برکنده از جــا می‌شود

امــشب صــدای خــواندن قـرآن به گوش آید ولی
فردا صدای الامــان، زین دشــت بــر پــا می‌شود

امشب کنار مادرش، لب تشنه اصغر خفته است
فــردا خـدایــا بستــرش، آغــوش صحـرا می‌شود

امشب که جمع کودکان، در خـواب نــاز آسوده‌ان
فردا به زیر خـــــارها، گـمگــشتـه پیــدا می‌شود

امــشب رقیــه حلــقه‌ء زریــن اگـر دارد به گوش
فردا دریغ ایــن گوشــوار از گــوش او وا می‌شود

امشب بـه خـیـل تشنگان، عباس باشد پاسبان
فردا کنــار علقمــه، بــی دسـت سقّـا می‌شود

امشب که قاسم، زینت گلـــزار آل مصطــفـاست
فردا ز مرکب، سرنگون، ایــن سـرو رعنا می‌شود

امشب گـــرفته در میــــان، اصحـــاب، ثـــارالله را
فـردا عــزیــز فاطمـه، بی یــار و تنــها می‌شود

امشب به دست شاه دشت،باشد سلیمانی نگین
فردا به دست ساربان، این حلقه یغما می‌شود

امــشــب سـر  سِــرّ خــدا بــر دامـــن زینـب بود
فــردا انیس خولی و دیــر نصــــاری مــی‌شود

ترسم زمین وآسمان، زیر و زبر گردد "حسان"
فردا اســــارت نامه‌ی زینب چو اجرا می‌شود

حسان چایچیان

مسجد پیرزن!

(متعلق به سال 1315 شمسی)
محوطه ای سنگی واقع در وسط مسجد گوهرشاد (دقیقا محل فعلی حوض مسجد!) بود که در سال1320 ه.ش برچیده شد و حوض آب به جای اون احداث شد!



ظاهرا این محدوده در زمان ساخت مسجد، خانه ای بوده متعلق به پیرزنی که حاضر به فروش آن به بانو گوهرشاد (برای ساخت مسجد) نمیشه!

و اما بانو گوهرشاد چه میکنن؟
دستور میدن کسی کاری با پیرزن نداشته باشه و تا اتمام ساخت مسجد خونه ی پیرزن باقی میمونه!

اما در نهایت پیرزن خودش بانی میشه و همونجا مسجدی رو بنا میکنه، اما عمرش کفاف نمیده و بعد از مرگش یه محوطه سنگی رو به نیت ایشون به نام مسجد پیرزن ایجاد میکنن!

همونطور که گفتم این محدوده سنگی در سال 1320 هـ . ش برچیده شد و به جاش حوض آب ساختن!

البته در این باره یه نقل دیگه هم وجود داره:

بعد از زلزله ی شدیدی که رخ داده بود و مسجد در زمان شاه سلیمان صفوی مرمت شد(1084 قمری)، این فضا به نام قرآن خانه (بیت مصحف) توسط زال بیگ (و یا پیرزال) بنا گردید و به مرور زمان نام پیرزال به پیرزن تغییر یافت!

به نام خدا

 مسجد گوهرشاد

مسجد گوهرشاد در اوایل قرن نهم هجری (عهد تیموری) بنا شده، و در جنوب حرم مطهر قرار داره.

#نکته: مسجد گوهرشاد به دستور بانو گوهرشاد (همسر میرزا شاهرخ تیموری) و توسط قوام الدین شیرازی (معمار معروف ایرانی) ساخته شد.

# چند نمونه از جلوه های تاریخی و هنری مسجد گوهرشاد:

1- کتیبه ی بایسنقر
بایسنقر (پسر بانو گوهرشاد) یکی از بهترین ثلث نویسان عهد تیموری بوده و اثر زیبای ایشون درست بالای ایوان مقصوره قرار داره

2- محراب
محراب مسجد گوهرشاد از سنگ مرمر یکپارچه ی خیلی نفیس ساخته شده

3- منبر صاحب الزمان (عج)
درست کنار محراب (توی ایوان مقصوره) قرار داره
این منبر توسط استاد محمد نجار خراسانی (معرق کار معروف دوران فتحعلی شاه)، با چوب گردو و گلابی ساخته شده و در اون هیچ میخ و یا فلزی بکار نرفته.

4- گنبد مسجد گوهرشاد
گنبد مسجد گوهرشاد، دو لایه هست و بین این دو لایه (بیرونی و داخلی)، 10متر فضای خالی وجود داره.
ارتفاع گنبد: 41 متر

5- مناره های مسجد
این دو مناره در دو طرف ایوان مقصوره قرار دارن و همونطور که دیدید، پایه و ساقه ی مناره روی زمین (داخل صحن مسجد) قرار داره، در حالیکه در اکثر مساجد پایه ی مناره روی بام مسجد هست. این ویژگی کم سابقه باعث میشه نگاه بیننده از عمق ایوان به سمت گلدسته ها و آسمان هدایت بشه!
ارتفاع مناره ها: 43 متر

6- پنجره ی نقره ای
در سردر ورودی رواق دار السیاده نصب شده و از آثار عهد قاجاریه هست.

# اگر گفتید بانو گوهرشاد کجا به خاک سپرده شدن؟!
ایشون در مدرسه گوهرشاد در هرات افغانستان به خاک سپرده شدن

بد نیست اینجا آداب زیارت رو بصورت کامپکد! با هم یه مروری کنیم:


1- غسل، وضو، پوشیدن لباس پاک و تمیز
2- گامها؛ کوتاه، آرام و با خضوع کامل
3- پرهیز از حرف لغو و بیهوده، ذکر الله اکبر و صلوات
4- ورود از پائین پای حضرت و خواندن اذن دخول
5- زیارت را با صدای پائین و بصورت ایستاده بخواند
6- زیارتهای معتبر؛ امین الله و جامعه کبیره بخواند و برای زیارت ضریح بدون آزار دیگران و با متانت گام بردارد
7- بعد از خواندن زیارت به سمت بالا سر مبارک برود و بعد از دعا نماز زیارت به جا آورد
8- قرائت قرآن و دعا و نماز
9- دعا برای خود و بستگان و حاکمیت اسلام
10- هنگام نماز فریضه؛ بصورت جماعت و یا حداقل اول وقت به جا آورد
11- رعایت مراتب امر به معروف و نهی از منکر، و ملزم کردن خود به رعایت حدود اسلامی
12- دعا و طلب آمرزش برای پدر و مادر و تمامی کسانی که حقی بر گردنش دارند
13- دعا برای عافیت وجود شریف امام زمان و تعجیل در فرج و ظهور آن حضرت

توجه به نکات مذکور، برای قبولی زیارت، ضروری و لازم هست.

به نام خدا


گمشدگان؛ یا پیداشدگان

خوبه بدونیم :
+ چطور از گم شدن و گم کردن همدیگه پیشگیری کنیم؟
+ اگر همراهیمون رو گم کردیم چیکار کنیم؟
+ اگر با یه فرد گم شده مواجه شدیم چیکار کنیم؟!

( کمی زیاده ولی خیلی ساده هست!)

***

بخش اول - چطور از گم شدن و گم کردن همدیگه پیشگیری کنیم؟

با توجه به اینکه صحنهای حرم مطهر و رواقها با راههای مختلفی به هم مربوطن و بعضا شباهت هایی به هم دارن، برای جلوگیری از گم کردن مسیر و همراهی، باید چند تا نکته آسون و ساده رو انجام بدیم!

اول - همیشه اسم و آدرس (ترجیحا کارت) مهمونسرا و هتلی که اونجا اقامت داریم رو با خودمون داشته باشیم!

دوم - همیشه درب ورودی و خیابونی که از اونجا وارد حرم میشید رو به خاطر بسپارید!

سوم - یه نقشه ی حرم رو از دفاتر راهنمای زائر (مستقر در تمامی ورودی ها و در برخی صحنها) دریافت کنین.
این نقشه ها در یک طرف صفحه نقشه حرم مطهر رو دارن و در روی دیگه نقشه شهر مشهد، به همراه معرفی برخی اماکن تفریحی و تاریخی، که بصورت رایگان در اختیار زائرا قرار میگیره.

با کمک این نقشه مسیر رفت و برگشتتون رو مشخص کنید و ببینید که از چه صحنهائی عبور میکنید!

***
بخش دوم -  اگر همراهیمون رو گم کردیم چیکار کنیم؟

علی رغم رعایت همه نکات مذکور ممکنه تو ازدحام جمعیت همراهیمونو گم کنیم!


1- از محلی که آخرین بار اونجا باهم بودید دور نشید و همون جا رو خوب بگردید.


2- اگر مدت زمان طولانی گذشت و پیدا نکردید هم رو، به خادمهای صحن مشخصات همراهیتون رو بگید و به دفتر گمشدگان (نگهداری افراد پیداشده) مراجعه کنید.
آدرس اون دفتر ها توی اون نقشه ها هست، توی نقشه ی زیر با دایره های تو خالی مشخص شده!

# نکته: همونطور که دیدید همه صحنهای اصلی بجز صحن جمهوری و قدس دارای این دفتر هست!

اونجا اسم و مشخصات فرد گم شده رو ثبت میکنن و در ضمن تلفن ثابت دراختیار افراد میذارن تا با همراه همراهی شون یا ... تماس بگیرن!
این دفاتر با هم در ارتباطند بنابر این اگر همراهی شما توی یه صحن دیگه مراجعه کرده باشه، میتونید متوجه بشید!

***
بخش سوم - اگر با یه فرد گم شده مواجه شدیم چیکار کنیم؟!

اگر فرد گمشده ای رو مشاهده کردید که نمیدونست باید چیکار کنه، ساده ترین کار اینه که اونو بسپرید به یه خادم که اون دور و برها هست!
اما اگر میخواید با بقیه زائرا فرق داشته باشید و آقا یه جور دیگه نگاهتون کنن، بهتره به نکات زیر یه نگاهی بندازید!

اول- بدونید که اون زائر با هر عقیده و هر سنی و هر شرایطی، مهمون آقاست و آقا مهموناشون رو خیلی خیلی دوست دارن!
بنابر این اگر آشفته هست و ترسیده، اول باید آرومش کنید، حتی اگه شده با یه لیوان آب.

دوم- وقتی آروم شد ازش بپرسید که آخرین بار کجا و کی همراهیشو دیده؟
میدونید که اگر تازه گمشون کرده باید همون دور و برها رو بگردید،
و اگه خیلی وقته گمشون کرده به نزدیکترین دفتر گمشدگان ببریدش.

سوم- توی دفتر گمشدگان محل دقیق پیدا شدنش رو به خادم اونجا بگید!



تموم،
به همین سادگی!